Donderdag 21 februari 2013
Vandaag een lange rit voor de boeg van weliswaar maar 193 km naar Bumthang district maar daar doe je hier toch gauw een uurtje of 8 over...sterker nog, er wordt eerst driftig over en weer gebeld of we wel over de Thrumshingla Pass op 3750 m kunnen want zelfs in Thimpu heeft het gesneeuwd en bij veel sneeuw is de pas gewoon dicht. De enige oplossing die dan eventueel werkt is ‘wegwerkzaamheden’ te bellen die de weg voor je vrij maken maar we begrijpen dat de kans zeer aanwezig is dat we nog in Mongar moeten blijven. Sein staat op groen, weg is vrij! We beginnen aan een spannende tocht die eigenlijk toch vrij vlot voorbij gaat omdat er continue iets te zien is.
Van kleine dorpjes tegen de bergen aangeplakt, gigantische afgronden (hoezo vangrail?) en een prachtig sneeuwlandschap waarbij we tussen de besneeuwde bergtoppen heenrijden (cq glibberen hier en daar). De weg is beperkt schoon en de vraag is hoe te handelen bij een tegenligger maar het gaat allemaal goed. Ganesh doet het perfecto!
Als er even wat minder sneeuw is ruik je gewoon de (nationale boom) cypressen en blauwe spar.
Langs onze eerste yaks dalen we af naar de Ura vallei waarvan men zegt dat hier de eerste Bhutanezen woonden. De Bhumtap die Bhumtap spreken... Verder naar de Shertangla Pass richting Jakar vallei.
Dit dorp is na 3x afgebrand te zijn nu alleen nog maar opgebouwd uit laagbouw met ongelofelijk veel winkeltjes. Een echte houtregio met voorraden om jaloers op te worden en de vrouwen schijnen allemaal een sjaal om het hoofd te dragen (valt om ons heen wel mee). We ‘maken ruzie’ met een ATM automaat die nog nooit gehoord heeft van de ABN bank maar gelukkig wel van de ING waarvan we ook een kaart meehadden. Geeft altijd een naar gevoel zonder cash op stap te zijn en de braaf gespaarde Indiase roepies, die hier zeer geliefd zijn, raken snel op. Biertje in de lokale bar en nog een half uurtje slingeren en Bhutanese bodymassage richting Chumey Nature Resort op 3000m. En tijdens het klimmetje naar onze, heerlijk warme, kamer merken we meteen de hoogte. Vroeg gegeten en om half 9 gingen de luiken al dicht...
Vrijdag 22 februari 2013
Onderweg naar het ontbijt om half 8 zien we de kleine paniek al bij Ganesh.
Hij heeft gisteren in de kou (en het is hier echt koud!) nog lekker op zijn teenslippertjes de auto van binnen en van buiten gewassen en nu start hij niet...dus wat doet hij? Hij opent de moterkap en gooit er een emmer warm water in... Lang verhaal kort te maken, het duurt anderhalf uur om de auto weer aan de praat te krijgen en ondertussen heeft iedereen al geholpen met duwen (behalve ik...), van Bram tot kok en timmerman, en staat de auto op de hoofdweg (en dat was een heeeel eind duwen!).
Maakt nog steeds een gek geluid maar we kunnen om half 10 toch vertrekken richting Tharpaling Pass en het Tharpaling klooster (Lamey Goempa, een oud paleis van de tweede koning van Bhutan, is gesloten nog steeds vanwege de verjaardag van de koning). Dit prachtig gelegen klooster bestaat uit 3 delen en is door Lonchen Rabjam in de 14e eeuw gebouwd.
Er is op dit moment het jaarlijkse festival gaande dat 16 dagen duurt (1 oude meneer loopt al een maand de hele dag rond de tempel om te bidden en overweegt nu naar huis te gaan omdat zijn vrouw ernstig ziek is...) en de weg er naar toe is zo bereslecht dat eerst een taxi naar boven geduwd moet worden door de modder en het Ganesh ook veel moeite kost daar te komen. Voor dit soort wegen zouden de agentschappen echt een fourwheeldrive moeten meegeven... Nima krijgt het voor elkaar dat Bram mag filmen tijdens de ceremonie (niet de heilige beelden natuurlijk!) van deze Ningmapa viering en we genieten van de harmonie onder de monniken en zeker ook van de ondeugendheid van de jongste reïncarnatie van de lama (jaartje of 6?). Hij trekt gekke bekken vanaf de preekstoel en vindt vooral de camera met dode poes van Bram bere interessant.
Even later stieren alle monniken naar buiten voor de 10 minuten pauze met thee.
Drukte van belang terwijl de oudere bevolking rond de tempel met gebedsmolens blijft hobbelen.
Prachtige plek! We gaan verder en er komen net twee bussen Duitsers aan...de eerste toeristen die we zien en ze kijken niet eens blij! Later zal blijken dat ze in ons hotel geluncht hebben en nog een dag in Jakar blijven dus laten we hopen dat we ze niet meer zien.
We lunchen in een farmershuis bij de schoonmoeder van Nima om de hoek en krijgen bij de thee snacks als zaoo (geroosterde rijst), cep (geplette rijst) en khabzey (biscuits voor gasten en voor met nieuwjaar). Zittend in dit typisch Bhutanese huis krijgen we daarna de specialiteiten van de regio als khule (boekweit pannenkoekje), puta (boekweit noodles), jangbale (witte brede noodles) en emadatsi (chili’s met kaas) en Ara toe.
De vrouw des huizes maakt mooie weefstukken maar helaas is de stof waar ze nu mee bezig is niet lang genoeg als loper voor onze eettafel. Dan maar even kijken in het weefcentrum even verderop dat vrouwen een kans geeft zelf een inkomen te genereren en waar ‘toevallig’ Nima’s schoonmoeder werkt (hij moet ook nog even Ara voor zijn baas bij haar ophalen). We wandelen over onmogelijke paadjes en een hangbrug terug naar Ganesh.
Dan volgt een rij prachtige tempels, dat waar Bumthang bekend om staat. Een zeer heilige regio waar in elke hoek de verhalen en reïncarnaties van Guru Padmasambhava bijna te voelen zijn.
We beginnen met de Tamshing Goemba (=Tamsing Ihendup Tsholing = temple of good message) gebouwd in 1501 door Pema Lingpa dat de belangrijkste Nyingmapa Goemba in het koninkrijk is.
Pema Lingpa bouwde het helemaal zelf, in eerste instantie als huis, en door zijn geringe lengte zijn de plafonds relatief laag. Hij schilderde zelf alle muurschilderingen en het centrale gedeelte van het huis werd zijn eigen tempel, nu dus zeer belangrijk voor zijn volgelingen met als centrale god de godin Tshepame (godin van het leven) met haar grote beeld in de kapel op de derde verdieping waar ook alle maskers hangen voor de verschillende festivals. Op de begane grond ligt op een tafel een gesmeed kleed van ruim 25 kg dat op de rug dient gedragen te worden terwijl men 3 maal rond de tempel rent om zich te zuiveren.
De Kurjey Lhakhang is een van de meest indrukwekkende kloosters dat bestaat uit drie tempels en is vernoemd naar de ‘bodyprint’ van Guru Rinpoche.
De eerste tempel is de oudste en gebouwd in 1652 door Mingyur Tenpa toen hij de gouverneur was van Trongsa. Het huisvest twee prachtige grote beelden van Guru Rinpoche en zijn twee vrouwen en het hele enkader met prachtige deuren en beschilderingen maakt je gewoon stil. De tweede tempel, waarin Guru Rinpoche gemediteerd zou hebben nadat hij de demonen versloeg en Bhutan het Tibetaans boeddhisme bracht is gebouwd door Uguen Wangchuk, eerste koning van Bhutan, in 1900. Het heiligdom bevat een groot beeld van Guru Rimpoche met daarnaast zijn verschillende verschijningen en een hele wand van de 1000 boeddha’s.
De derde tempel (met een in zijn gebeden verstoorde monnik) is gebouwd door de queen mother die het boeddhisme zeer aanhing en deze tempel wijdde aan haar adviseur Dilgo Khyentse Rimpoche. Zijn beeld, met een perfect nagemaakt gezicht uit Nepal wat maar liefst 300.000 roepies kostte, staat naast de stoepa waarin zijn as wordt bewaard in het heiligdom. Ook is hier de Paradise voorstelling van Rimpoche te zien en wordt de hele heilige binnenplaats omringd door prachtige muurschilderingen van Boeddha’s leven met daarboven beelden van mediterende grootheden. De as van Queen mother is geborgen in de stoepa op het plein in de buurt van de zwarte stoepa.
We kopen hier onze boeddhistische ‘deksels’ die de mantra’s moeten begeleiden van een vrouw die snel snel haar koopwaar uitstalt voor die ene auto die toeristen moet bevatten...
En gaan door naar de Jambay Lhakhang, een 7e eeuwse tempel gebouwd door Koning Tsongtsen Geombo uit Tibet.
Het belangrijkste in deze (met de Kychu Lhakhang in Paro) oudste tempel van Bhutan zijn de 3 stenen treden die de drie Boeddha’s voorstellen van het verleden, het heden en de toekomst (als beelden ook aanwezig achter het altaar van de treden). De eerste trede is al lichtelijk verzakt in de aarde en men gelooft heilig dat als de drie stenen verzakt zijn dat het einde van de mensheid is en de boeddha als mens zal terugkeren op aarde. Beetje in contrast met de monnik met langer haar, in T-shirt met bermuda die zich blijft excuseren voor het feit dat hij net zijn pij heeft gewassen... Op het plein voor de tempel zijn jaarlijks de zeer heilige naaktdansen (met bedekt hoofd) te zien waarbij film en fotografie werkelijk helemaal uit den boze zijn. Een montere gids wilde ooit beelden maken voor zijn gast en is door een monnik met zijn leren zweep letterlijk het ziekenhuis in geslagen (en over de camera zullen we het maar helemaal niet meer hebben)
We rijden terug naar het hotel maar maken nog even een tussenstop want er zijn vlakbij 8 zwarte kraanvogels gesignaleerd! Ganesh en Nima gaan het veld verkennen en vervolgens jakkeren wij in sneltreinvaart over 3 (nogal moerassig hier en daar ) weilanden heen want ze zijn net een stukje verder gevlogen... Nima stelt nog voor om ons over een snel stromende beek te dragen maar het is al bijna donker en wordt snel koud. Morgen nog maar eens kijken! Terug bij het Pema van het hotel die weet te melden dat er vanmiddag een zwarte kraanvogel tegenover het restaurant zat....
