Onze reizen - Gondar
Zaterdag 18 januari 2014 :
Aan het ontbijt in het hotel branden we ons niet meer en hebben Abebe al verteld dat we onderweg met hem willen ontbijten. Dus om half 8 in de auto om 60 km verder in …... te ontbijten op een Ethiopisch terras met zeer levendige taferelen voor onze neus. Doe meer van dit soort stops voor ontbijt, lunch of koffie roepen we meteen!
Werkelijk prima ontbijt met eieren, supervers brood en lekkere koffie en thee voor een habbekrats. We kopen ook nog 6 grote flessen water bij haar en de dames zijn helemaal blij en wij ook! Ook is het het vermelden waard dat bij het verlaten van Bahir Dar we toch nog nijlpaardoren zien in de Blauwe Nijl! Jammer genoeg horen we ze niet.
Door naar de Awramba community, een gemeenschap die opgezet is door Zumra die een ander idee had over de samenleving dan in de praktijk leefde in de wereld.
De basis is dat iedereen gelijk is, mannen/vrouwen/kinderen, en dat er gezorgd moet worden voor de zwakkeren en ouderen. Een bijzondere man met van kind af aan een bijzondere kijk op het leven, een soort 'nieuwe' Ghandi.
We ontmoeten hem maar helaas spreekt hij geen woord Engels. Maar een allerliefst vrouwtje die prima Engels spreekt vertaalt zijn verhaal en leidt ons daarna rond en langs het bescheiden museum en het ouderenhuis waar momenteel 6 ouderen verblijven.
Ze blijken dol op snoep te zijn dus ik geef ze allemaal een rolletje. Maar een klein probleempje, de enige man begint op het papier te zuigen en de vrouwen steken het rolletje naar voren. Ze hebben geen idee wat ze ermee moeten doen! Laten zien en ze straalden! Door naar het weefgebouw dat gebouwd is door de Nederlandse ambassade met natuurlijk de winkel ernaast. We kopen een rood-witte tafelloper en het mapje met het verhaal van de gemeenschap.
Een interessant bezoek. Zumra vraagt of hij mag meerijden naar Gondar voor het Timkat festival maar Abebe mag geen 'lifters' meenemen. We pezen door want Abebe wil absoluut voor lunch in Gondar zijn en daar zijn we om half 1.
Ingecheckt in het hotel en alles uit de auto in de kamer, inclusief Abebe zijn laptop, want dat is hier niet veilig. Snel naar het centrum met alleen wat kleingeld en camera bij ons. Kaal gevoel en ook een beetje unheimisch om al je spullen in de kamer te laten maar men verzekerd ons dat het veilig is en op straat niet! De rest dus maar in de rugzak en die op slot zodat je tenminste kan zien of hij open geweest is. Het is nog relatief rustig en we parkeren midden in het centrum. Hotel aan het plein is vol, voor uitzicht en voor lunch, dus een klein koffietentje op het plein voor cola en een sandwich. Nou ja, sandwich? Soort gefrituurd driehoekje met linzen of rijst, nogal zwaar op de maag maar niet verkeerd. Wel goed dat Bram pas na het eten hiervan naar het toilet gaat en de keuken passeert...hij is er een klein half uur misselijk van...
Maar we zijn klaar voor Timkat, het Ethiopische Doopfeest, het belangrijkste feest in dit land. Daarom zijn we dit jaar vroeger op reis, voor deze herdenking van de doop van Jezus door Johannes de Doper. Op het juiste moment zoeken we een plaatsje op het 'terras' van het postkantoor, een groot voorbeeld van Art deco stijl (hum) weliswaar in de brandende zon maar vooraan en perfect uitzicht op het hele gebeuren rondom het standbeeld van koning Theodorus II.
Abebe gaat een sjaal voor me scoren want de zon brandt enorm en het zal allemaal nog wel even duren. Aan het eind van de eerste dag begint het festival met de Ketera, begeleid door muziek en gedans wordt de Ark des Verbonds (Tabot) door de straten gedragen. Hierin bevinden kopieën van de stenen tafelen met de tien geboden. De Ark des Verbonds is hèt symbool van de komst van Jezus naar de Jordaan. Het spektakel dat volgt is niet te omschrijven...één grote deinende, zingende, dansende, stampende, met stokken slaande, biddende mensenmassa trekt aan ons voorbij.
Het is het begin van de processie, een groot bord met Jezus erop, gevolgd door het kruis en een praalwagen met Johannes de Doper die water uitgiet in de Jordaan, symbolisch voor de doop van Jezus. Twee kleine jongetjes hangen in stoeltjes 'de engel uit te hangen', mensen klappen, vrouwen jubelen met hun tong en keel en werkelijk iedereen lacht! Iedereen is opgedoft en de hele nacht door vinden er gebedsdiensten plaats en wordt er gezongen, gedanst en gegeten.
Het is ongelofelijk! Abebe trekt ons weg en we mengen ons in de optocht, worden gewoon opgenomen door de mensen en aangestaard door kinderen. Ze willen ook allemaal op de foto en bedanken je daarna daar ruimschoots voor.
.jpg)
Je kan je bijna niet voorstellen dat we voor elke kiek in het zuiden straks moeten dokken....We lopen met de processie mee tot de compound van het kasteel en bad van Fasilades en vlak daarvoor vraagt Abebe “biertje?” en trekt ons een onooglijk tentje in. Geen toerist waagt zich erin maar wij hebben een prima tijd (10 birr= 0,40 cent voor een biertje) tot de volledige processie is gearriveerd in de compound.
Het mooie bruine schaap dat middenin staat te blaten weet gelukkig nog niet dat ze morgen geroosterd wordt voor het feestmaal....ik zou bijna sla voor haar gaan kopen. Het feest kan beginnen want velen zijn binnen...we kijken onze ogen uit en zij naar ons. Geen toerist te zien.. nou, eentje dan!
Zoveel blijheid, zoveel vrolijkheid, het spat er gewoon van af.
We wachten niet elke ceremonie af en lopen het hele eind bergopwaarts weer terug naar het centrum en delen een heerlijke pizza in een tentje vlakbij het hotel. We vallen bijna om van de slaap en moeten om 4 uur op voor de doopceremonie!
Zondag 19 januari 2014 :
Om 4 uur opstaan is gewoon vroeg maar we staan om half 5 buiten in het pikdonker met slechts 1 stel uit dit hotel met 60 kamers. Ze blijken allemaal later te komen en zijn dan gepikeerd dat ze niet vooraan staan... Wij staan om kwart voor 5 voor het kasteel en het bad van Fassilades en er staan ongeveer 5 rijen witgeklede gelovigen voor ons te wachten op de uitgebreide doopceremonie die met deze dienst begint. Bijzondere ervaring om tussen de mensen te staan die het hele jaar hiernaar hebben uitgekeken en ons volledig accepteren. Twee uur later zien we dat alle toeristen op de tribune aan de andere kant zitten....
Je wordt bijna opgezogen door het zingen en bidden om je heen, de grote donkere kinderogen die je vragend aankijken en de vrouwen die je met Salam begroeten. Het voelt bijna als een eer om daar te mogen staan in de frisse morgen. Om 7 uur zouden we Abebe weer zien bij de auto net buiten de poort (hij ging nog even slapen) maar als we om 8 uur daar zijn is hij verdwenen. Even opwarmen achter de rij bedelaars buiten de poort en Bram gaat binnen staan zodat hij ons zo eventueel terugvindt in deze mensenmassa. Dat niet maar Bram komt mij halen want volgens hem gaat er iets gebeuren. En of!
De bisschoppen komen naar buiten en worden rondgedragen in grote kleurige stoelen, met alle andere 'hoge' gelovigen erom heen. Jongens pezen met rollen tapijt vooruit, rollen dit uit zodat de heiligen de grond niet hoeven te raken (maar wij denken voornamelijk om de grens af te bakenen waar mensen mogen staan) die later weer aangeraakt en gekust worden door de gelovigen. We staan er middenin en worden meegezogen met de menigte. Mensen willen dat je vooraan staat, zelfs het leger, en zorgen dat je plaats hebt net achter de afsluitende ring van witte tulbands. Maar de menigte is ook zo enthousiast dat je gewoon meedeint en getrokken wordt in het geheel.
We hangen bijna met onze neus in een van de kruizen die meegedragen worden. Zo top dat we nog niet naar het hotel zijn gegaan voor het ontbijt! Dichterbij en meer intens kan je dit niet meemaken! Iedereen zingt en klapt en danst...
.jpg)
De processie vervolgt haar weg naar het poortje en dat geeft ons ruimte een kijkje te nemen bij het bad van Fasilades waar druk geplonsd wordt en de pret groot is. Wie niet zwemt en staat te kijken wordt nagegooid. Een man naast het portret van Jezus ruilt zelfs zijn plek in zodat we goed overzicht hebben. Het valt ons op dat men er regelmatig voor zorgt dat je met je snufferd vooraan staat, bijna gênant soms ten opzichte van de mensen zelf.
Overdonderd 'stromen' we met de meute mee de poort uit en daar staat Abebe die ons met een grote omweg naar het hotel brengt.
Het ontbijt is heel apart met aardappels, spaghetti en groenten maar veel trek hebben we toch niet en om 10 uur willen onze voeten wel even omhoog na 5 uur staan. Boven op de (overigens prima) kamer is het bed al afgehaald maar de dames snellen toe om het in orde te maken. Even beneden op internet het thuisfront melden dat we goed zijn aangekomen en om twaalf uur weer beneden. Op naar het centrum waar we weer naar het centrale plein lopen.
Het feest is duidelijk nog niet ten einde...overal, maar werkelijk overal mensen en het worden er steeds meer! De processie moet weer terug dus het hele spektakel herhaalt zich maar de feestvreugde lijkt nog groter. De vloerbedekkingmannen sjezen weer door de gigantische mensenmassa.
Werkelijk iedereen doet mee en Bram kan gewoon niet stoppen met filmen nu hij toch op de ‘Perstribune’ staat.
Lunch schiet er bij in en als afsluiting drinken we op een balkon nog een biertje en zien mensen naar huis gaan, ook de wagen met Johannes gaat weer naar de garage, maar ook velen paasbest juist naar het centrum lopen.
Twee dagen met alleen maar stromen mensen langs de wegen, beide kanten op. Bijna niet te bevatten! Na 5 dagen Ethiopië hebben we het gevoel al weken weg te zijn. Wat een land, wat een vriendelijk volk en wat een feest. Natuurlijk ook veel armoe maar tijdens Timkat lijkt die bijna niet aanwezig, iedereen doet mee! Lezen en dit schrijven op het terras, op de kamer zouden we acuut in slaap vallen. Met vreemd ontbijt en geen lunch vanavond maar lekker bijtijds weer een pizza delen in onze ‘studententent’ en dan in ons schone bed! Ook een feest!
Maandag 20 januari 2014 :
Omdat we gisteren de hele dag nog met Timkat bezig geweest zijn (gek toch dat je leest dat het 2 dagen duurt en ergens anders 3 dagen...) gaan we vanochtend met Haile Gondar echt bezoeken. Het is een stuk rustiger op straat dan de twee voorgaande dagen maar de stroom mensen, gewoon beiden kanten op, prachtig aangeklede of zwaaiend met stokken en zingend blijft verbazen.
We beginnen bij Gondar Castles, de Royal Enclosure. De stad was de hoofdstad van Ethiopië tot 1855 en groot gemaakt door Koning Fasilades (1632-1667). Hij hersteld het traditionele koptisch geloof en gaf de opdracht tot de bouw van vele kerken en kastelen waarbij architecten Portugese, Indiase , Moorse en Ethiopische stijlen combineerden, waarvan symbolen nog steeds te herkennen zijn in de gebouwen. Voor de tijd van Fasilades (meestal Fasil genoemd) was het normaal dat de keizer het land doortrok in tenten zonder vaste woonplaats. Fasil Ghebbi was dus de eerste vaste woonplaats van keizers en zou dat tot de 18 eeuw blijven. Het kasteel van Fasil is het meest indrukwekkend en goed bewaard gebleven. De keizers erna gebruikten het ook als residentie maar vonden het wel nodig allemaal ook zelf te bouwen. Fasil werd opgevolgd door Johannes the Saint, koning voor de mensen. Hij was erg gelovig en bouwde een klein kasteel als dat hij als bibliotheek gebruikte. Ernaast hing een grote bel die mensen konden luiden als ze een vraag of goed idee hadden. De koning riep dan “wie luidde de bel” en na goedkeuring van zijn adviseurs mocht de persoon dan binnen zijn verhaal komen doen. Op een dag liep een ezel tegen de bel en de koning liet hem binnen. Bij het zien van de openliggende rug van de ezel stelde hij een maximale last voor ezels in... Johannes werd opgevolgd door Ijasj (Joshua) die in 1694 de Haile Selassie Kerk liet bouwen. Daarna volgde Bakaffa die overleed toen zijn zoon pas 8 was. Zodoende werd zijn vrouw Mentwab (= de mooiste) koningin. Ze was niet van koninklijk bloed maar behandelde Bakaffa toen hij ziek was en hij genas. Ze was mooi, kon goed koken, was dokter en gaf hierin les aan de vrouwen van het dorp. Ook zij kreeg haar eigen kasteel en had zoveel invloed dat op de tegenoverliggende berg voor haar ook een klooster gebouwd werd met een bibliotheek.
De kantelen bovenop de kastelen zie je terug bij vrouwen in de hals. Op het platteland getatoeëerd en tijdens Timkat in de stad tijdelijk aangebracht. Het staat voor de hang naar tradities. Verder zien we nog het archief en de muziekruimte die minder goed bewaard gebleven zijn. Ook de leeuwenkooien die als laatst door Haile Selassie werden gebruikt om zijn macht te vertonen zijn bewaard gebleven. Heel praktisch lijken ook de ingemetselde koeienhoorns die dienen als kapstok in de kleedruimte voor de vernuftige sauna.
Door naar de Debre Birhan Selassie church, een rechthoekige kerk gebouwd door Yasu de Grote (je hoort zoveel verschillende uitvoeringen van 1 naam...).
De muren zijn prachtig beschilderd met afbeeldingen uit de bijbel met serafijnen op het plafond met allemaal een eigen gezichtuitdrukking die allemaal een andere kant uitkijken. Dit als symbool voor het feit dat God alles ziet. De schilderijen zijn voornamelijk bedoeld voor de gelovigen die niet kunnen lezen om op deze manier het hele Bijbelse verhaal mee te krijgen. Selassie staat voor heilige drie-eenheid (waarvan je veel schilderijen tegenkomt), Haile Selassie is de macht de de drie-eenheid en de Debre Berhan Selassie kerk is de kerk van de 'berg van de verlichte drie-eenheid' waarvan de twaalf torentjes de 12 apostelen symboliseren.
euk om hier door uitgerekend Haile rondgeleid te worden. Goede en leuke gids te bereiken via ethio_guide@yahoo.com of 251918817997...dit had ik hem beloofd te vermelden...).
Decoraties in de kerk zijn meestal in het groen, geel en rood, ook de kleuren van de vlag. Die zijn overgenomen van de regenboog, gezien als teken van Noe, dat er nooit meer een vloed zal komen. Op het dak staat een kruis met 7 struisvogel eieren, symbolen voor de 7 dagen en de 7 sacramenten.
We gaan terug naar het bad van Fasilades waar de sfeer totaal anders is dan toen we hier 's morgens vroeg tussen de gelovigen stonden. Het lijkt nu meer een openluchtzwembad en de jeugd heeft een geweldige tijd!
Volgens mij willen alle kinderen op de foto en ze bedanken je er ook nog voor als ze hem te zien krijgen. Een van de jongens roept 'every photo 10 birr' en als ik antwoord 'yes please' schiet hij in de lach. Schijnt in het zuiden wel anders te gaan...
Abebe leidt ons weer naar het hotel op het centrale plein voor de lunch maar daar kunnen we alleen aanschuiven voor het buffet met andere toeristen...niet zo ons ding en zeker niet ons hotel. Maar hij weet nog wel wat, en daar zitten we lekker te lunchen op het balkon. Bram injera en ik een prima spaghetti. Injera is Bram blijkbaar iets te zwaar gevallen want hij zakt door z'n stoel... Voor 50 birr weer een heerlijke lunch! Doet je toch steeds weer even terug denken aan die laaielichters van het eerste ontbijt! Abebe scoort 2 citroenen die je als man tijdens Timkat naar het meisje gooit dat je wel ziet zitten. Ze moet hem wel accepteren en giechelen onderling wat af. Volgens hem is het een soort vrijgezellenmarkt tijdens Timkat en vindt menig stel elkaar tijdens deze dagen.